Test Kapsamının Konu Boyutu

Test kapsamın davranış boyutu incelenirken de değinildiği gibi, yeni davranışlar belli konu veya etkinliklerle ilgili olarak öğretilir ve yine bu konu veya etkinliklerle ilgili olarak yoklanır. Adaylara kazandırılmaya çalışılan davranışların hangi konular veya etkinlikler üzerinde öğretilmeye ve yoklanmaya çalışıldığı incelendiğinde bu amaçla yararlanılan konu veya etkinliklerin şöyle bir özelliğe sahip olduğu görülür. Bunlar, ilgili olduğu konu alanında günümüze değin ortaya konabilmiş dayanıklı bilgiler ve işe yararlığı kanıtlanmış verimli bilgi edinme yollarıdır. Bu dayanıklı bilgiler ilgili alandaki temel kavramlar, önemli olgular, başlıca ilke veya kurallar, yasalar kuramlar ve benzerinden oluşur. Verimli bilgi edinme yolları ise, ilgili alanda belli işleri yapma yollarını, gözlem ve ölçme yapma yöntemlerini, gözlem ve sonuçlarını birleştirme, yorumlama, genelleme, genellemelerin doğruluğunu denetleme ve benzeri amaçlarla kullanılabilecek teknikleri içerir.

Test kapsamının konu boyutu belirlenirken, testin amacına bağlı olarak kapsamda yer alan davranışların, yukarıda sözü edilen dayanıklı bilgiler ve verimli bilgi edinme yollarından hangileri üzerinde, yani onlardan hangileri ile ilgili olarak yoklanacağı da belirlenmelidir. Aksi halde, yoklanacak davranışlar ayrı ayrı sayılmış olsa bile testin kapsamı tam bir açıklık kazanmamış olacaktır.

1. Öğrenme Eksiklerini Belirleme Amacını Güden Testlerin Konu Kapsamı

Hazırlanacak olan testin amacı adayların öğrenme eksiklerini belirlemekse, böyle bir testteki sorularla yoklanacak olan davranışlar, ilgili ünitede yararlanılmış olan konu veya etkinlikler üzerinde, onlarla ilgili olarak yoklanacaktır. Yani böyle bir testin kapsamının konu boyutu, ilgili ünitenin bölümlerinden oluşacaktır. İlgili ünite bir konunun incelenmesinden oluşuyorsa, testin konu boyutu bu konunun ayrıntılarını içerecektir. Eğer bir konunun incelenmesi ile birlikte bazı gözlem ve deneylerin yapılması da kapsanıyorsa ilgili test kapsamının konu boyutu, bu konunun ayrıntıları ile yapılan gözlem ve deneyleri içerecektir. İlgili konu bir işin yapılarak bitirilmesi şeklinde ise hazırlanacak testin konu boyutu bu işin yapılmasındaki ana basamakları içerecektir. Testte yoklanacak olan davranışlar, duruma göre böyle ayrıntılar üzerinde, bu ayrıntılardan yararlanılarak yoklanacaktır.

2. Hedefler Doğrultusundaki Öğrenme Düzeylerini Belirleme Amacını Güden Testlerin Konu Kapsamı

Hazırlanacak olan testin amacı, adayların bir dönem içindeki öğrenme düzeylerini belirlemekse böyle bir testte yoklanacak olan gelişme belirtileri niteliğindeki davranışlar için ilgili dönem içindeki konu veya etkinliklerden yaralanılacaktır. Böyle bir testin kapsamının konu boyutunu, ilgili dönem içinde incelenen konular, yapılan gözlem ve incelemeler, işler vb. oluşturacaktır. Böyle bir testin kapsamı konu boyutuyla belirlenirken yararlanabilecek konu ayrıntısı çok olabilecektir. Böyle bir durumda bunlardan, hedefler doğrultusundaki gelişmelerin testte yoklanmasına karar verilen belirtilerinin en iyi biçimde ortaya çıkarılmasını sağlayacak olanlar alınacaktır. Test kapsamının konu boyutu bu son türden konu veya etkinliklerden oluşturulacaktır. Hangi özel hedeflerin belirtileri olan davranışlar üzerinde duruluyorsa bu belirtiler, böylece belirlenen konu veya etkinlikler üzerinde yani onlarla ilişkili olarak yoklanacaktır (Özçelik, Test Hazırlama Kılavuzu, 2013, s. 12-13).