Uygulama Yönergesinin Ve Uygulayıcıların Hazırlanması

Bir testin denemeye hazırlanması ile ilgili olarak ilk akla gelen iş, testin denemeye yeterli olacak sayıda çoğaltılmasıdır. Testten ayrı bir cevap kağıdı veya başka formlar da kullanılacaksa bunların da yeterli sayılarda çoğaltılması gerekecektir. Testin denemeye hazırlanması ile ilgili olarak ilk akla gelenler bunlar olmakla birlikte bu işler, ölçme alanında uzmanlık gerektiren işler değildir. Testin denenmesi ile ilgili asıl yapılacak işler, deneme örneklerinin seçilmesi ve deneme uygulamasın gerçekleştirilmesine elverişli tesis ve donatımın bulunmasıdır.

Testin denenmesiyle ilgili uygulama yönergesinde, uygulayıcıların hangi sıra ile ve neleri yapacakları, bunları yaparken nelere dikkat edecekleri, hangi kayıtları tutacakları vb. tam olarak, açık ve anlaşılır bir dille belirtilmiş olmalıdır. Gerekirse, bir yandan uygulama yönergesinin tamam olup olmadığı ve öte yandan da onun açık ve anlaşılır bir dille yazılıp yazılmadığı denetlenecek; bu yönlerden eksiklik ve aksaklık varsa giderilecektir.

Uygulama yönergesi hazırlanınca uygulayıcılar seçilecek ve kimi durumlarda bu kişilerin uygulama için yetiştirilmeleri yoluna gidilecektir. Uygulama özel yetiştirme gerektiriyorsa ya yetişmiş uygulayıcılar bulunacak ya da kolay yetişebilecek uygulayıcılar seçilerek bu kişiler uygulama için yetiştirileceklerdir. Bulunan ya da yetiştirilen uygulayıcıların uygulama yönergesini tam olarak öğrenmeleri ve aynen uygulanabilir duruma gelmeleri sağlanacaktır. Bu son amaçla gerekirse uygulama denemeleri yapılacaktır. Bu yollarla, deneme uygulamasının istenilen koşullarda ve standart biçimde gerçekleştirilmesi sağlanmaya çalışılacaktır.

Uygulama yönergesinin hazırlanması ve uygulayıcıların seçilerek yetiştirilmeleri yanında bir de, deneme uygulamasına elverişli bir tesis ve donatım bulunacak ya da böyle bir yer hazırlanacaktır. Tesis ve donatıma sıkı sıkıya bağlı olan test durumlarından yararlanılması söz konusu ise bu son adım da büyük önem kazanacaktır.

Buraya kadar sözü edilen hazırlıkları somutlaştırmak için değişik örnekler üzerinde durulabilir. Örneğin, devimsel özelliklerin öğrenilmiş olması beklenen becerileri yoklamak amacı ile belli durumları içeren bir test hazırlanmış olabilir. Böyle bir amaçla test ya da cevap kağıdı çoğaltmaya gerek olmayacaktır; ancak, gözlem sonuçlarını kaydetmek için kullanılacak olan duruma göre çeteleme ya da dereceleme formlarının çoğaltılması gerekebilecektir. Böyle bir testin denenmesiyle ilgili uygulama yönergesinde, adayların nasıl bir sıra ile teste alınacakları, onların sırası ile hangi test durumlarına sokulacakları, onlara test durumları sunulurken ve onlar bu durumlarla etkileşirken neler yapılacağı, gözlemlerde nelerin göz önünde tutulacağı; nelerin ve nasıl kaydedileceği vb. tam bir açıklıkla belirtilmiş olacaktır.

Böyle bir testin uygulanmasında görev almak üzere görevi ehliyetle yerine getirebilecek başka kişiler seçilecektir. Seçilen kişilerin uygulama yönergesini incelemeleri sağlanacak ve gerekli görülürse onlar böyle bir uygulama için yetiştirileceklerdir. Seçilerek yetiştirilen uygulayıcıların kendilerinden beklenen rolleri tam olarak yerine getirip getiremeyecekleri denetlenecek ve getirmeleri sağlanacaktır. Daha sonra, test durumlarının içinde yer alacağı bir tesis ve donatım bulunacak veya böyle bir yer hazırlanacaktır.

Kişinin bilişsel güçlerinin ya da duyuşsal özelliklerinin yoklanması için hazırlanan bir test denenecek olabilir. Öyle bir durumda, kullanılacak test veya ölçek ile cevap kağıdının yeter sayıda çoğaltılması gerekecektir. Testin ya da ölçeğin uygulama yönergesi hazırlanacak ve bu yönergede, uygulamanın nasıl bir düzende olacağı, cevaplama başlamadan önce ne gibi açıklamalar yapılacağı, cevaplama süresince nelerin göz önünde tutulacağı, cevaplama için ne kadar süre tanınacağı, bu süre sonunda cevaplamayı bitirmemiş olanlara ne yapılacağı, tanınan ek sürelerle bu sürelerin sonunda adayların testin neresinde bulunduklarının nasıl belirleneceği, test yönergesinin tamam ve açık olup olmadığı vb. ile ilgili gözlemlerle testin uygulanması sırasında edinilen izlenimlerin nereye ve nasıl kaydedileceği ve cevaplama sonunda neler yapılacağı tam olarak açıkça belirtilecektir. Daha sonra uygulayıcılar seçilecek, onların uygulama yönergesini incelemeleri istenecek; uygulayıcıların yönergeyi tam olarak anlamış ve onu aynen uygulamaya hazır olmaları sağlanacaktır. Son olarak da böyle bir uygulamaya elverişli bir tesis ve donatım hazırlanacaktır (Özçelik, Ölçme ve Değerlendirme, 2016, s. 191-193).